Η γένεση των Βαλκανικών Αγώνων
Η πρώτη επίσημη έκδοση των Βαλκανικών Αγώνων φιλοξενήθηκε στο Παναθηναϊκό στάδιο το 1930. Οι προσπάθειες όμως για να στηθεί μια διοργάνωση των λαών των Βαλκανίων είχε ξεκινήσει αρκετά χρόνια νωρίτερα, το 1921.
Ομάδα φιλάθλων που θεωρούσε ότι ο κλασικός αθλητισμός στα Βαλκάνια είχε μείνει πίσω σε σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, προσέγγισε το 1921 την αμερικανική Χριστιανική Αδελφότητα Νέων (ΧΑΝ) στην Ελλάδα και ζήτησε να έρθει σε επαφή με την αντίστοιχη της Ρουμανίας. Η πρόθεση ήταν να διοργανωθούν αγώνες στίβου μεταξύ των Βαλκανικών λαών, αλλά η πρόταση δεν τελεσφόρησε.
Το 1924 έγινε μία ακόμα άκαρπη προσπάθεια σε συνάντηση αθλητών των Βαλκανίων κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, όμως, το 1928, πραγματοποιήθηκε η πρώτη αποφασιστική κίνηση από τον ΣΕΓΑΣ. Μέλη της ελληνικής αποστολής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Άμστερνταμ προκάλεσαν συνάντηση με τους ομόλογούς τους των υπόλοιπων βαλκανικών χωρών έχοντας συγκεκριμένη πρόταση. Ο τότε πρόεδρος του ΣΕΓΑΣ, Μιχαήλ Ρινόπουλος ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα είχε την πρόθεση να διοργανώσει Βαλκανικούς Αγώνες για να βελτιωθεί το επίπεδο των αθλητών των χωρών της περιοχής, που λόγω και της γεωγραφικής θέσης τους, δεν είχαν πολλές ευκαιρίες για διεθνείς αγώνες. Όλα τα έξοδα (διοργάνωση, μετακινήσεις, διαμονή), ένα ποσό της τάξης των 250.000 δραχμών, θα επιβάρυναν τον ΣΕΓΑΣ. Οι άνθρωποι της ομοσπονδίας δεν είχαν εξασφαλίσει τη χρηματοδότηση από την Κυβέρνηση, αλλά θεωρούσαν ότι θα κάλυπταν το ποσό από τις εισπράξεις των αγώνων.
Εν τέλει, οι Α’ Παμβαλκανικοί Αγώνες διεξήχθησαν το διάστημα 22-29 Σεπτεμβρίου 1929 στο Παναθηναϊκό στάδιο, με τη συμμετοχή Ελλήνων, Βούλγαρων, Ρουμάνων και Γιουγκοσλάβων. Ακολούθησε το πρώτο Βαλκανικό Συνέδριο και η έγκριση του καταστατικού. Ο ΣΕΓΑΣ ανέλαβε τη διοργάνωση όλων των προσεχών Βαλκανικών Αγώνων έως ότου θα ήταν έτοιμη μια άλλη χώρα να τους φιλοξενήσει.
Οι Α’ Βαλκανικοί Αγώνες έλαβαν χώρα στο Παναθηναϊκό Στάδιο, με κάθε επισημότητα, από τις 5 έως τις 12 Οκτωβρίου 1930. Την έναρξη κήρυξε ο Πρωθυπουργός της Ελληνικής Κυβέρνησης, Ελευθέριος Βενιζέλος, έχοντας δίπλα του τον Τούρκο ομόλογό του, Ισμέτ Ινονού. Στο αγωνιστικό κομμάτι, η Ελλάδα επικράτησε με 15 νίκες σε 22 αγωνίσματα. Το ταξίδι των Βαλκανικών Αγώνων, της δεύτερης αρχαιότερης συνάντησης εθνών μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, είχε μόλις ξεκινήσει …
The Balkan Games’ birth
The first official edition of the Balkan Games was hosted at the Panathenaic Stadium in 1930. However, efforts to establish a competition for athletes from the Balkan region had begun several years earlier, in 1921.
A group of athletics fans who believed that after World War I, the sport in the Balkans had lagged behind international developments approached the American Young Men’s Christian Brotherhood (YMCF) in Greece in 1921 and searched for a way to contact its counterpart in Romania. The intention was to organise an athletics competition between the Balkan people. However, the proposal did not come to fruition.
In 1924, came another fruitless attempt at a meeting between Balkan athletes during the Olympic Games in Paris.
Four years later, a decisive move towards establishing a competition amongst Balkan athletes was made by Hellenic Athletics (SEGAS). Members of the Greek delegation at the 1928 Amsterdam Olympic Games called a meeting with their counterparts from the other Balkan nations with a specific proposal. The then president of SEGAS, Michael Rinopoulos, announced that Greece intended to stage the Balkan Games to improve the level of athletes from the countries of the region, who, due to their geographical location, did not have many opportunities to compete at international events. All expenses (organisation, transportation, accommodation), an amount of around 250,000 drachmas, would be borne by SEGAS. Federation officials had not yet secured funding from the Government, but they believed that they would cover the amount from the Games’ tickets.
Ultimately, the First Pan-Balkan Games were held between 22 and 29 September 1929 at the Panathenaic Stadium, with the participation of Greeks, Bulgarians, Romanians, and Yugoslavs. The Association’s statute was approved during the first Balkan Congress after the Games. SEGAS pledged to organise all future Balkan Games until another country was ready to take over.
The First Balkan Games took place at the Panathenaic Stadium, with all due solemnity, from 5 to 12 October 1930. The opening was declared by the Prime Minister of the Greek Government, Eleftherios Venizelos, with his Turkish counterpart, Ismet Inonu, by his side. In the competitive part, Greece prevailed, winning 15 of the 22 contested disciplines. The journey of the Balkan Games, the second oldest multi-nation athletics meeting after the Olympic Games, had only commenced…
Σημαντικότεροι σταθμοί μετά το 1930
1934: Διεξάγονται οι πρώτοι Βαλκανικοί Αγώνες εκτός Αθήνας (Ζάγκρεμπ)
1941-1952: Διακοπή λόγω Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και λοιπών εμφυλίων
1946: Πρώτη μεταπολεμική Βαλκανιάδα στα Τίρανα, χωρίς τη συμμετοχή Ελλάδας και Τουρκίας. Η εν λόγω δεν αναγνωρίστηκε ποτέ.
1947: Διοργανώνονται Βαλκανικοί & Κεντροευρωπαϊκοί Αγώνες στο Βουκουρέστι με τη συμμετοχή της Ουγγαρίας και της Τεργέστης. Επίσης η εν λόγω διοργάνωση δεν λογίζεται στην επίσημη αρίθμηση των Βαλκανικών Αγώνων.
1953: Επανέναρξη των Βαλκανικών Αγώνων στο Παναθηναϊκό Στάδιο, με την επωνυμία Βαλκανικό Πρωτάθλημα. Απουσιάζουν η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Αλβανία.
1954: Οι Αγώνες φιλοξενούνται στο Βελιγράδι με συμμετοχή και γυναικών, αλλά τα αγωνίσματα έχουν μορφή επίδειξης.
1956: Επιστροφή της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.
1957: Πρώτη επίσημη εμφάνιση των γυναικών με τη διεξαγωγή 11 αγωνισμάτων.
1960: Στην επέτειο των 30 χρόνων, παρουσιάστηκαν και χειροκροτήθηκαν οι νικητές του 1930. Για πρώτη φορά έγινε έπαρση σημαίας.
1964: Καταρρίπτονται 27 εθνικά ρεκόρ, ένα μοναδικό επίτευγμα.
1965: Η διοργάνωση φιλοξενείται στο νεόδμητο στάδιο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Η τελετή έναρξης πραγματοποιείται στο Παναθηναϊκό στάδιο.
1972: Η Ελλάδα κατακτά, ύστερα από 33 χρόνια, την πρώτη θέση στη βαθμολογία στη Βαλκανιάδα της Σμύρνης.
1973: Η Βουλγάρα Ζβέτλα Ζλάτεβα πετυχαίνει παγκόσμιο ρεκόρ στο στάδιο Καραϊσκάκη στα 800 μ. με επίδοση 1.57.48.
1978: Εν Ελλάδι Βαλκανικό Πρωτάθλημα φιλοξενείται για πρώτη φορά εκτός λεκανοπεδίου, στο Καυτανζόγλειο της Θεσσαλονίκης.
1986: Η Γιορντάνκα Ντόνκοβα από τη Βουλγαρία καταρρίπτει στη Λιουμπλιάνα το παγκόσμιο ρεκόρ στα 100 μ. με εμπόδια με χρόνο 12.26.
1992: Η τελευταία χρονιά με τον μαραθώνιο μέρος του προγράμματος του Πρωταθλήματος.
1997: Το Βαλκανικό Πρωτάθλημα λειτουργεί ως test event για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Αθήνας, το πρώτο σε βαλκανικό έδαφος. Προστίθενται στο πρόγραμμα το επί κοντώ και η σφύρα γυναικών.
2000: Το βάδην αφαιρείται από το πρόγραμμα και αποκτά το δικό του πρωτάθλημα.
2009-2010: Οικονομικοί λόγοι οδηγούν σε αναβολή δύο διοργανώσεων.
2014: Επιστρέφουν ύστερα από 15 χρόνια στο πρόγραμμα τα σύνθετα. Είχαν αφαιρεθεί το 1999.
2020: Για πρώτη φορά και μοναδική έως σήμερα φορά, η Ελλάδα δεν πήρε μέρος στο Βαλκανικό Πρωτάθλημα.
2025: Έπειτα από 17 χρόνια, η διοργάνωση επιστρέφει στην Ελλάδα με τόπο τέλεσης το Πανθεσσαλικό στάδιο του Βόλου.
Post-1930 milestones
1934: The first non-Athenian-hosted Balkan Games are held in Zagreb, Yugoslavia.
1941-1952: Interruption due to World War II and civil wars
1946: First post-war Balkan Games in Tirana, without the participation of Greece and Turkey. The event was never officially recognised.
1947: Balkan & Central European Games are organised in Bucharest with the participation of Hungary and Trieste. This event is not counted as well in the official numbering of the Balkan Games.
1953: Balkan Games officially return at the Panathenaic Stadium, under the name Balkan Championships, but without the participation of. Bulgaria, Romania, and Albania.
1954: The Championships are hosted in Belgrade with women events added to the schedule, but only as demonstration events.
1956: Return of Bulgaria and Romania.
1957: First official appearance of women competing in 11 events.
1960: On the 30th anniversary, the winners of 1930 are presented and applauded. For the first time, the Balkan flag is raised.
1964: 27 national records are broken, a unique achievement.
1965: The event is hosted in the newly built Georgios Karaiskakis Stadium. The opening ceremony is held at the Panathenaic Stadium.
1972: After 33 years, Greece wins first place in the standings at the Balkan Championships in Izmir.
1973: Bulgarian Svetla Zlateva sets a new world record at the Karaiskakis Stadium in the 800 m with a time of 1.57.48.
1978: For the first time, a Greek city besides Athens hosts the Championships. The event takes place at the Kaftanzoglio Stadium in Thessaloniki.
1986: Yordanka Donkova from Bulgaria breaks the world record in the 100 m hurdles in Ljubljana with a time of 12.26.
1992: Last marathon appearance at the Championships.
1997: The Balkan Championships serve as a test event for the Athens World Athletics Championships, the first on Balkan soil. Women’s pole vault and hammer throw are added to the programme.
2000: Race walking is removed from the programme and gets its own separate Championships.
2009-2010: Financial reasons led to the postponement of two events.
2014: Multi-events return to the programme after a 15-year hiatus.
2020: For the first and only time to date, Greece does not take part in the Balkan Championships.
2025: After 17 years, the event returns to Greece with the Panthessaloniko Stadium in Volos as the Championships’ venue.
Ιστορικό ένταξης χωρών στην Balkan Athletics
1929: Ελλάδα, Ρουμανία, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία (2003-2006 ως Σερβία & Μαυροβούνιο)
1931: Τουρκία
1946: Αλβανία
1992: Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία/Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Μολδαβία
2006: Μαυροβούνιο, Σερβία
2013: Αρμενία
2014: Κύπρος, Γεωργία
2015: Ισραήλ
2016: Κόσοβο, Άγιος Μαρίνος, Ουκρανία
2017: Αζερμπαϊτζάν
2018: Αυστρία
2021: Μάλτα
Timeline of countries joining Balkan Athletics
1929: Greece, Romania, Bulgaria, Yugoslavia (2003-2006 as Serbia & Montenegro)
1931: Turkey
1946: Albania
1992: Slovenia, Croatia, Bosnia and Herzegovina, North Macedonia, Moldova
2006: Montenegro, Serbia
2013: Armenia
2014: Cyprus, Georgia
2015: Israel
2016: Kosovo, San Marino, Ukraine
2017: Azerbaijan
2018: Austria
2021: Malta
